اگر تا به اکنون هر روشی را برای برنامه ریزی درسی امتحان کرده‌اید اما هیچکدام به ثمر نرسیده و به دلیل اصولی نبودن برنامهتان، از ادامه آن باز مانده‌اید، خواندن این مقاله را از دست ندهید. در این مقاله ما به هر آنچه که باید درباره نوشتن یک برنامه‌ریزی درسی موفق بدانید و انواع روش‌های برنامه‌ریزی درسی مشهور را به طور جامع شرح داده‌ایم. در ادامه مقاله چگونه برنامه ریزی درسی کنیم؟ با دوایتیفای همراه باشید.
فهرست محتوا
نحوه نوشتن برنامه‌ریزی درسی
نوشتن برنامه‌ریزی درسی شامل چند مرحله مهم است که در ادامه به صورت کامل توضیح می‌دهیم:
- تعیین هدف: ابتدا باید هدف خود را مشخص کنید. برای این کار، بهتر است اهداف کوتاه‌مدت (مثلاً هفتگی یا ماهانه) و بلندمدت (مثلاً ترم یا سال تحصیلی) را تعیین کنید. هدف‌ها باید قابل اندازه‌گیری و محقق‌پذیر باشند.
- تحلیل دروس: بررسی و تحلیل دروسی که باید در طول دوره یا ترم مطالعه کنید، باید انجام شود؛ این شامل شناخت سرفصل‌ها، مفاهیم کلیدی و منابع آموزشی مرتبط و… است.
- اولویت‌بندی: بهتر است دروس را بر اساس اهمیت و سختی آنها اولویت‌بندی کنید. درس‌هایی که برای شما مهم‌تر هستند یا نیازمند بیشترین زمان و تمرکز هستند، در اولویت قرار می‌گیرند.
- تخصیص زمان: به هر درس زمان مشخصی اختصاص دهید. می‌توانید از قالب‌های جدول زمانی یا برنامه‌ریزی روزانه استفاده کنید تا زمان مطالعه و تکالیف هر روز را برنامه‌ریزی کنید.
- انتخاب منابع: بررسی و انتخاب منابع آموزشی مناسب برای هر درس بسیار حائز اهمیت است؛ می‌توانید از کتاب‌های درسی، منابع آموزشی آنلاین، جزوات و منابع اضافی استفاده کنید.
- مرور و بازنگری: برنامه‌ریزی درسی باید قابل تغییر و به‌روزرسانی باشد. در این فرآیند، مرور و بازنگری برنامه از طریق بررسی پیشرفت تحصیلی، تعیین مجدد اولویت‌ها و اصلاح زمانبندی صورت می‌گیرد.
روش‌های برنامه‌ریزی درسی
از گذشته تا به اکنون روش‌های مختلفی برای برنامه ریزی ابداع شده است که هر کدام دارای مزیت‌های خاص خودش است و می توانیم برای برنامه ریزی درسی خود نیز از آنها استفاده کنیم
در ادامه، روش‌های برنامه‌ریزی درسی زیر را توضیح خواهیم داد:
- روش نویل مدورا
- روش بولت ژورنال
- روش GTD (Getting Things Done)
- روش Pomodoro
- روش ماتریس اولویت‌بندی ایسنهاور
- روش نمودار گانت
ما در مقاله ای دیگر، در مورد اینکه چگونه برنامه ریزی کنیم؟ صحبت کرده ایم.
1. روش نویل مدورا
روش نویل مدورا یک روش برنامه‌ریزی درسی است که بر اساس سه عنصر اصلی تعیین هدف، تجزیه و تحلیل و تعیین اولویت عمل می‌کند.
در این روش:
- ابتدا هدف‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت خود را برای هر درس تعیین می‌کنید.
- سپس سرفصل‌ها و مفاهیم کلیدی درس را تحلیل می‌کنید.
- در آخر، با توجه به اهمیت و سختی هر مفهوم یا سرفصل، اولویت‌بندی می‌کنید.
- سپس به ترتیب اولویت، زمان مطالعه خود را تنظیم می‌کنید.
2. روش بولت ژورنال
روش بولت ژورنال یک روش برنامه‌ریزی درسی ساده است که بر اساس ساختار یک روزنامه معمولی کار می‌کند.
در این روش:
- شما برای هر روز یک لیست از وظایف و کارهای درسی خود را می‌نویسید.
- سپس با استفاده از سه نماد (•) برای وظایف مهم، (o) برای وظایف معمولی و (x) برای وظایف انجام شده، به ترتیب اولویت و انجام کارها را نشان می‌دهید.
- همچنین، می‌توانید یادداشت‌ها، توضیحات و برنامه‌های خاص را به آن اضافه کنید.
3. روش GTD (Getting Things Done)
روش GTD یک روش جامع برنامه‌ریزی و مدیریت وظایف است که برای سازماندهی کارها و مدیریت زمان مؤثر استفاده می‌شود.
در این روش:
- ابتدا وظایف و تکالیف درسی خود را در یک لیست ثبت می‌کنید.
- سپس برای هر تکلیف، مراحل انجام آن را تعیین می‌کنید. این مراحل شامل:
- گرفتن تکلیف در دست
- بررسی تکالیف باقی‌مانده
- انجام تکلیف
- و مرور و بازبینی تکالیف قبلی
با این روش، شما می‌توانید به صورت سازمان‌یافته و به صورت مرحله‌به‌مرحله کارهای خود را انجام دهید.
4. روش Pomodoro
روش Pomodoro یک روش زمانبندی است که برای بهبود تمرکز و افزایش بهره‌وری در مطالعه و یادگیری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در این روش:
- زمان را به بازه‌های کوتاه تقسیم می‌کنید؛ معمولاً 25 دقیقه مطالعه و 5 دقیقه استراحت (هر بازه 25 دقیقه را یک “پومودور” می‌نامند).
- بعد از چهار پومودور، یک استراحت طولانی‌تر 15-30 دقیقه ای برای استراحت ذهن و استراحت فیزیکی قرار می‌دهید.
این روش به شما کمک می‌کند تا تمرکز خود را حفظ کرده و بهره‌وری بیشتری داشته باشید.
5. روش ماتریس اولویت‌بندی ایسنهاور
روش ماتریس اولویت‌بندی ایسنهاور یا Eisenhower Matrix یک روش ساده است که برای مدیریت وظایف و تعیین اولویت‌ها استفاده می‌شود.
در این روش:
وظایف را بر اساس دو معیار “ضروری” و “فوری” بررسی می‌کنید.
به این ترتیب، چهار دسته اصلی برای وظایف شکل می‌گیرد:
- وظایف ضروری و فوری (اولویت بالا)
- وظایف ضروری ولی غیرفوری (اولویت متوسط)
- وظایف غیرضروری ولی فوری (اولویت پایین)
- وظایف غیرضروری و غیرفوری (اولویت کم)
با استفاده از این ماتریس، شما می‌توانید وظایف خود را بهتر برنامه‌ریزی کنید و روی اولویت‌های مهم‌تر تمرکز کنید.
6. روش نمودار گانت
روش نمودار گانت یک روش بصری و گرافیکی برنامه‌ریزی است که برای نمایش زمانبندی وظایف و فعالیت‌ها استفاده می‌شود.
در این روش:
هر وظیفه یا فعالیت را با یک میله (نوار) در نمودار نشان می‌دهید که طول میله نشان می‌دهد چقدر زمان برای انجام آن وظیفه لازم است.
با استفاده از نمودار گانت، شما می‌توانید زمانبندی وظایف خود را به خوبی ببینید.
نکات مهم برای بهبود برنامه‌ریزی درسی
نوشتن برنامه‌ریزی درسی، اهمیت بسیاری در موفقیت تحصیلی و یادگیری مؤثر دارد؛ چرا که با داشتن یک برنامه‌ریزی درسی سازماندهی شده، دانش‌آموزان قادر به بهره‌برداری بهینه از زمان و انرژی خود می‌شوند.
این برنامه‌ریزی شامل تعیین اولویت‌ها، تعیین زمان مطالعه برای هر درس و تسهیل فرآیند یادگیری است.
در ادامه نکات مهم برای بهبود برنامه‌ریزی درسی را برای شما شرح داده ایم:
- تعیین هدف‌های واقعی و قابل اندازه‌گیری: قبل از شروع به برنامه‌ریزی درسی، هدف‌هایتان را به صورت واقعی و قابل اندازه‌گیری تعیین کنید. به عنوان مثال، می‌توانید هدف‌هایی مانند “دریافت نمره A در درس ریاضی” یا “درک کامل مفاهیم درس زبان انگلیسی” را تعیین کنید. این هدف‌ها به شما کمک می‌کنند تا تمرکز خود را حفظ کنید و به سمت پیشرفت و موفقیت در درس‌ها حرکت کنید.
- برنامه‌ریزی زمانی منظم: برنامه‌ریزی زمانی منظم و مداوم بسیار مهم است. تعیین زمان‌های مشخص برای مطالعه و تمرین درسی، وقت گذاشتن برای بازبینی مطالب و آمادگی برای آزمون‌ها مهم است. ایجاد یک برنامه‌ریزی هفتگی یا روزانه که وقت‌های مشخصی را برای هر درس در نظر بگیرد، به شما کمک می‌کند تا ساختار مناسبی برای مطالعه و تمرین داشته باشید.
- تقسیم درس به بخش‌های کوچکتر: برای برنامه‌ریزی درسی بهتر، درس را به بخش‌های کوچکتر تقسیم کنید. به جای تلاش برای اتمام کل درس به یک باره، زمان بندی و تقسیم بندی درس به بخش‌های قابل مدیریت مانند فصل‌ها، سرفصل‌ها یا مفاهیم کلیدی را در نظر بگیرید. این کار به شما کمک می‌کند تا به طور مداوم پیشرفت کنید.
شاید این نرم افزارها برای تان مفید باشد:
- اپلیکیشن برنامه ریزی درسی فارسی
- اپلیکیشن برنامه ریزی درسی
- نرم افزار برنامه ریزی شخصی
- اپلیکیشن برنامه ریزی روزانه
- اپلیکیشن برنامه ریزی فارسی
جمع بندی
اگر یک دانش‌آموز کنکوری هستید با یک عالمه دروس نخوانده یا دانشجویی که همچنان در خواندن دروس مختلف سردرگم است و دائما از خود می‌پرسید چگونه باید برنامه‌ریزی درسی کنیم؟، برنامه ریزی درسی می تواند کمک قابل توجهی به شما کند. در این مقاله ما به معرفی 6 تا از معروف‌ترین و کاربردی‌ترین انواع روش‌های برنامه‌ریزی مانند روش نویل مدورا، روش بولت ژورنال و… پرداخته‌ایم. امیدواریم با خواندن این مقاله، براساس نیاز خود یکی از روش‌های برنامه‌ریزی درسی را به کار بگیرید تا هرچه سریع‌تر به رشد و پیشرفت تحصیلی مورد نظرتان برسید.
